تشريح مراكز اصلی اينياگرام (احساسی، ذهنی و حركتی)

تشریح مراکز اصلی اینیاگرام (احساسی، ذهنی و حرکتی)

نوشته شده توسط: سعید مصباح اندیشکاراندر تیر ۱۲, ۱۳۹۸در: اینیاگرام ابزار خودشناسی, خودشناسی و توسعه فردی2 دیدگاه

تشریح مراکز احساسی، ذهنی و حرکتی اینیاگرام: در مقاله قبلی به معرفی ابزار اینیاگرام پرداختیم و ضمن معرفی این ابزار و تاثیر آن در خودشناسی و توسعه فردی، تاریخچه آن خلاصه تیپ‌های شخصیتی مکتب اینیاگرام را تشریح کردیم در این قسمت به تشریح مراکز احساسی، ذهنی وحرکتی اینیاگرام پرداخته و نقاط قوت و ضعف تیپهای شخصیتی تشریح می گردد.

در این بخش باهم می خوانیم:

تشریح مراکز احساسی، ذهنی و حرکتی تیپهای شخصیتی اینیاگرام

اینیاگرام تنها روش شخصیت شناسی است که راه رهایی از چهارچوب شخصیت و رسیدن به ذات اصلی هر تیپ را نشان می دهد.

در اینیاگرام تیپ های شخصیتی به سه مرکز اصلی تقسیم می‌شوند (۱- احساسی ۲- ذهنی ۳- حرکتی) که این سه مرکز با سه نیاز (۱- دوست داشته شدن ۲- امنیت ۳- استقلال) و سه احساس (۱- غم ۲- ترس ۳- خشم) مربوط می باشند.

جدول زیر ارتباط تیپهای شخصیتی بامراکز اصلی و همچنین احساسات و نیازهای هر تیپ تشریح گردیده است:

تیپ شخصیتی	مراکز اصلی	احساس	نیاز
۲-۳-۴	مراکز احساسی	غم و تاسف	دوست داشته شدن
۵- ۶-۷	مراکز ذهنی	اضطراب و ترس	امنیت
۸-۹-۱	مراکز حرکتی	خشم	استقلال

همه ما انسانها به هر سه مرکز احساسی، ذهنی و حرکتی نیاز داریم ولی معمولاًٌ عملکرد یکی از این مراکز در ما فعال است.

زمانی که یکی از این مراکز آنقدر قوی است که بر مراکز دیگر غالب می‌شود عدم تعادل رفتاری در فرد به‌وجود می آید که به صورت افراط و تفریط خودش را نشان می‌دهد و زمانی که این سه مرکز با هم هماهنگی دارند فرد احساس یگانگی، تعادل و آرامش خواهد داشت.

نحوه ارتباط تیپهای شخصیتی اینیاگرام

روانشناسی شخصیت نه تنها هر تیپ را به صورت جداگانه بلکه فرد را به صورت یک کل سازمان یافته ارزیابی می‌کند. در تعریف مراکز شعور فردی هر یک را جدا از بقیه بررسی می‌کنیم.

ولی در واقع این نگرش فقط به منظور ساده کردن مفاهیم می باشد، زیرا که هرگز این سه مرکز بطور مستقل عمل نمی‌کنند و هرنوع تغییری در هریک از این مراکز در دو مرکز دیگر نیز تاثیرگذار است.

مرکز احساسی اینیاگرام: ( تیپهای شخصیتی ۴ و ۳ و ۲ )

هوش هیجانی بالایی دارند.
به‌خوبی با افراد ارتباط برقرار می‌کنند و آنها را می فهمند.
به‌دنبال رقیب هستند، حتی اگر وجود خارجی نداشته باشند به صورت ذهنی برای خود می سازند.
به‌دنبال دوست داشتن و دوست داشته شدن هستند.
ارتباط داشتن با دیگران از مهمترین نیازهای آنهاست.

مسئله اصلی این سه تیپ شخصیتی “هویت کاذبی” است که به منظور دفاع از هویت اصلی و ارزش فردی خود انتخاب کرده اند.

تیپ ۲ ← هویتش درگرو این است که با مهرورزی به دیگران تائید شود و ارزشمند باشد.

تیپ ۳ ← هویتش وابسته به دستاوردها و موفقیتهایش است.

تیپ ۴ ← هویتش مربوط به گذشته اش بخصوص دردها،فقدانها و پشیمانی های گذشته است.

درتیپ های (۲-۳-۴)که به تیپ های قلبی مشهورند: احساسات شخص را هدایت می‌کند، به تعبیری مرکزیت آنها بر پایه احساس است، در مورد عواطف صحبت می‌کنند و قطع عاطفی برای آنان بسیار دشوار است.

این تیپ ها بسیار تمایل به برقراری ارتباط با دیگران دارند و تامین نطر دیگران برایشان اهمیت دارد. حس های همدردی خیلی قوی با دیگران دارند و حرف های دیگران برایشان اهمیت دارند. این افراد خشمشان را سرکوب می‌کنند و ابراز نمی‌کنند ولی از درون احساس تهی بودن می‌کنند علی رغم این خلاء خودشان را خیلی با اعتماد به نفس و اجتماعی نشان می دهند البته این افراد موجودات کاملا اجتماعی هستند.

تیپ های قلبی، انسانهایی هستند که از بیرون هدایت شده و آرامش و آسایش آنها در گرو این است که از بیرون چگونه به آنها عکس العملی نشان داده می شود. همه آنها نقطه مشترکشان توجه است. اعضای حسی این افراد لامسه و چشایی است یعنی افراد لمسی هستند.

مرکز ذهنی اینیاگرام: (تیپهای شخصیتی ۷ و ۶ و ۵ )

تشریح مراکز اصلی اینیاگرام

نقطه قوتشان در تحلیل کردن است.
به حریم شخصیشان خیلی توجه دارند.
امنیت از نیازهای اصلی آنهاست.
در عمل بسیار کند هستند.
با روشهای مدون و منظم راحت هستند.
خلاقیت ذهنی زیاد دارند.

مسئله اصلی در این سه تیپ شخصیتی “حمایت از خود” در مقابل خطرهای زندگی است.

تیپ ۵ ← با دانش و کسب اطلاعات می خواهد از خود حمایت کند.

تیپ ۶ ← با احتیاط و گوش بزنگی بیش از حد می‌خواهد از خود حمایت کند

تیپ ۷ ← با لذت و شادی و تفریح می خواهد از خود حمایت کند.

درتیپ های (۵-۶-۷)که به تیپ های مغزی مشهورند، مغز شخص را هدایت میکند. این افراد، افراد منطقی هستند که می توان گفت از احساسات فاصله دارند.

البته احساسات واقعی خود را پنهان می‌کنند و خیلی اوقات نمی دانند چه احساسی دارند. این افراد خیلی خشک، سرد و حالت انجام وظیفه دارند و خیلی مواقع ارتباط سطحی برقرار می‌کنند.

آنها نشان می دهند که خیلی زرنگ هستند ولی در درونشان آشفتگی و بی هدفی موج می زند. این افراد در سمت چپ دایره انیاگرام قرار دارند و نمایانگر سه استراتژی متفاوت برای مقابله با ترس دوران کودکی هستند.۶ها با گوش‌بزنگی در محیط ، ۵ها باکناره گیری از هر چیزی که آنها را می‌ترساند و ۷ها با نگاه کردن و حرکت به سوی مردم جهت لذت جویی، با ترس خود مقابله می‌کنند.

اعضای حسی این افراد چشم است یعنی:افرادی دیداری هستند.

مرکز حرکتی اینیاگرام: ( تیپهای شخصیتی ۸ و ۹ و ۱ )

حسهایشان را با بدنشان تجربه می‌کنند .
اعتماد بنفس بالا دارند.
مستقل بودن از نیازهای اصلی آنهاست.
بدلیل حس استقلال مدیران خوبی هستند.
بسیار اجرایی هستند.
سطح انرژی بالایی دارند و عجولند.

مسئله اصلی این سه تیپ شخصیتی “مقاومت و کنترل محیط پیرامون” است.

در تیپ ۸ ← با کنترل کردن و قدرتمند بودن.

در تیپ ۹ ← با به تعویق انداختن.

در تیپ ۱ ← با قانون و مقررات و نظم.

تیپ های (۱-۸-۹)که به تیپ های شکمی مشهورند: غرایز شخص را هدایت می‌کنند، غرایز قدرت دارند و این تیپ‌ها تحت تاثیر احساس خشم هستند یعنی احساس مرکزی این تیپ ها خشم است.

به قدرت و عدالت اهمیت فراوان می‌دهند. افرادی عصبی و تند هستند، این افراد بسیار رک ومستقیم با دیگران صحبت می‌کنند و در زمان حال زندگی می‌کنند. در اغلب موارد که حال خوبی ندارند گناه را گردن خودشان می دانند.

نسبت به ترس ها و خشم های خودشان آگاه نیستند. معمولا از پشت یک نقاب ظاهر می شوند. یعنی ترس ها و غمهای خود را می پوشانند. بعضی مواقع نقابهایی که بر ظاهر دارند لایه لایه است. مثلا : اگر فردی با تیپ شکمی خیلی به دیگران کمک می کند کمک کردن در این فرد می تواند یک نقاب باشد .

افراد شکمی به ظاهر افراد قوی هستند ولی از درون ضعیف هستند به خصوص تیپ (۱و۸) و از درون بسیار دچار تعارض هستند. اجتماعی بودن این افراد هم نوعی قدرت محسوب می شود. اعضای حسی این افراد گوش و بینی است یعنی:افرادی سمعی و بویایی هستند.

احساس تیپ های ۹ گانه در برابر موقعیت ترس

تیپ های ۱، ۸ و ۹ یعنی کمال طلب(ناظم)، قدرت‌طلب (خشمگین) و صلح طلب(تنبل) که در بالای دایره قرار می‌گیرند اولین احساسشان در برابر ترس خشم است.

تیپ های ۲، ۳و۴ یعنی دهنده (امدادرسان) ، مدیر(بازیگر) و هنرمند( محزون) که در سمت راست دایره قرار می‌گیرند اولین احساسشان در برابر ترس یک ابهام است. آنها در زمانی که می‌ترسند نمی دانند که چه احساسی دارند و سردرگم اند.

تیپ های ۷، ۶ و ۵ یعنی تنوع طلب (خوشگذران) ، عدالت طلب (شکاک) ودانش طلب ( گوشه گیر) در سمت چپ دایره قرار می‌گیرند اولین احساسشان در برابر ترس خود ترس است.

توسعه فردی و نقاط قوت و ضعف تیپ های شخصیتی اینیاگرام:

با شناسایی نقاط قوت و ضعف هرتیپ و شناسایی تیپ شخصیتی خودتان و دیگران گام بلندی جهت خودشناسی برداشته اید. همچنین با پرداختن بیشتر به نقاط قوتتاتن و برطرف کردن نقاط ضعف تیپ شخصیتی تان می تواند گام دوم را در راستای توسعه فردی بلند تر بردارید.

نقاط قوت تیپ های شخصیتی اینیاگرام
تیپ ۱	اصلاح طلب و کمال گرا	آرمانگرا، عادل، مسئول و جدی، قابل اعتماد، مبادی اخلاق، صادق، پایدار و قوی، وقت شناس و منضبط
تیپ ۲	مهر طلب و کمک گرا	مهربان و دلسوز، پشتیبان، حساس، سازگار، سخاوتمند، پذیرا، فداکار و با گذشت، دگر اندیش
تیپ ۳	موفقیت طلب وعمل گرا	هدف گرا، فعال، پر انرژی، مطلع، قاطع، پر شور و شوق، مدیر و بازاریاب، ابداع کننده، موثر و موفق
تیپ ۴	هنر دوست و فرد گرا	خلاق و آراسته، مبادی آداب ، میهن پرست، کنجکاو، اصیل ، پر بار و با محتوا، نوع گرا، مهربان، متشخص
تیپ ۵	فکور و مشاهده گر	فلسفه گرا، با فکر و معقول، تجزیه و تحلیل گر، حقیقت جو، آگاه، بذله گو، دلسوز، پذیرا و خونسرد
تیپ ۶	محتاط و شک گرا	قابل اعتماد، معنوی، با ثبات، با احساس، پایدار ، سنتی و با فرهنگ، محتاط، مدعی حق، با تدبیر
تیپ ۷	خوشگذران و لذت گرا	برونگرا و اجتماعی، شاد، خوش مشرب، خوش بین، پر انرژی و شلوغ، هوشیار، فی البداهه
تیپ ۸	رئیس و کنترلگر	رهبر و کاردان، شجاع و با شهامت، پر انرژی و پر کار، با قدرت، با اراده، منصف، محترم و با نفوذ، متکی به خود
تیپ ۹	صلح طلب و میانه گرا	متواضع و متین، صبور، صلح جو، سازگار، بی ریا، کم توقع، دلگرم کننده، خونسرد، واقع بین

نقاط ضعف تیپ های شخصیتی اینیاگرام
تیپ ۱	اصلاح طلب و کمال گرا	قضاوت گر، منتقد و عیب جو، موشکاف و ریز بین، عصبانی، متوقع و زورگو، نصیحت گر، زیاد از حد جدی
تیپ ۲	مهر طلب و کمک گرا	نیازمند، محتاج، احساس گناه دادن به دیگری، مداخله گر، حسود و کوته فکر، متوقع، فضول، سرپش گذاشتن
تیپ ۳	موفقیت طلب وعمل گرا	خود بزرگ بین، بی احساس و بی عاطفه، بیش از حد پر کار، با سیاست و حسابگر، متظاهر و بازیگر
تیپ ۴	هنر دوست و فرد گرا	خود شیفته، ماتم گرا و غم دوست، نمایشگر و خودنما، دوری گزینی و فرار، بی حوصله، اغراق کردن
تیپ ۵	فکور و مشاهده گر	منزوی و کم عاطفه، ناتوان در برقراری ارتباط، بیش از حد متفکر و دانش گرا، مرموز، طمع کار
تیپ ۶	محتاط و شک گرا	منفی باف و شکاک، ملاحظه کاری شدید، متعصب، سخت گیر و نکته بین، بی اراده و ترسو، مستبد
تیپ ۷	خوشگذران ولذت گرا	ناسازگار، غیر مسئول و خوش گذران، کند و آهسته، پر حرف، فراموشکار، خود انگیزی بدون تفکر
تیپ ۸	رئیس و کنترلگر	کنترل کننده، سخت گیر و مستبد، پر تلاطم و افراطی، خود بزرگ بین، کم عاطفه، تهدید آمیز، مقابله گر
تیپ ۹	صلح طلب و میانه گرا	دنباله رو، بی تفاوت، تنبل، غیر متعهد، فراموشکار، سر به هوا و بی حوصله، خود رای و لجوج، بیش از حد سازگار

ماخذ و منابع:

1. 1. کتاب روانشناسی تیپ های شخصیتی نه گانه اینیاگرام
  2. تیپ شخصیتی من کدام است؟ رنی بارون، مهدی قراچه داغی
  3. سایت خاطره ذبیحی روان درمانگر، مشاور .
  4. مهارتهای تیپ‌شناسی:آهنگر ، کتایون
  5. THE ENNEAGRAM HANDBOOK BY Chris Wright,M.A
  6. take the test at eneagraminstitute.com
  7. The enneagram institute